Kanatlı hayvan çiftliği kurmak fikrinin sizin için doğru bir tercih olduğundan emin olmak için öncelikle tecrübeli kişilerden yardım almanız ve nitelikli bilgilere sahip olmanız önemlidir. Kendi kanatlı çiftliğinizi kurmaya hazır olduğunuzda, çiftliğinizi kurmak ve işletmek için gereken çok önemli kararlar ve tesisleri inşa etmek için satın almanız gereken ekipmanlar vardır. Hayvanlarınızı doğru besleyerek, veteriner kontrollerini zamanında yaptırarak, kümesleri temiz tutarak ve kümeste ölü bulunan hayvanları zamanında doğru şekilde bertaraf ederek çiftliğinizi sağlıklı ve verimli hale getirmelisiniz.
1. Deneyim ve Yeterlilik Kazanmak
A. Çiftliğinizi kurmadan önce yerel kümes hayvanı çiftliklerini ziyaret ederek bilgi sahibi olabilirsiniz. Bölgenizdeki herhangi bir kanatlı çiftliğini bulmak için popüler arama motorlarını (Google, Yandex gibi) kullanabilirsiniz. Çiftçilerle iletişime geçin ve çiftliği ziyaret etmek istediğinizi belirtin ve hangi tür hayvanların bulunduğunu öğrenin.
-Bir kanatlı çiftliğinin günlük işleyişinin nasıl olduğu konusunda fikir edinmek için olabildiğince fazla soru sorun. Sorabileceğiniz sorulardan bazıları; “Kuşlara bakmak için gerekli olan günlük görevler nelerdir?” veya ” Ne tür bir yem kullanıyorsunuz?” olabilir.
-Tüm süreçleri ve kümesin zaman içinde nasıl değiştiğini görmek için günün ve sezonun farklı zamanlarında çiftlikleri ziyaret etmeyi deneyebilirsiniz.
B. Deneyim elde etmek için sektördeki boş pozisyonları değerlendirin. Kümes hayvanları endüstrisinde kendinize uygun bir pozisyon belirleyip giriş seviyesi, staj veya çıraklık eğitimi alabilirsiniz.
-Böylece kendi çiftliğinizi kurmadan önce çiftçilik hakkında bilgi edinerek sizin için doğru bir meslek olup olmadığını herhangi bir yükümlülük altına girmeden öğrenmiş olursunuz.
-Lise ve üniversite öğrencileri yaz aylarında kümes hayvanı çiftliklerinde çalışacak pozisyonları rahatlıkla bulabilirler.
-Ücret karşılığı bir pozisyon bulmakta zorlanıyorsanız bazı çiftlikler ücretsiz emek karşılığında ücretsiz eğitim sunacaktır.
-İş tecrübesi edinirken kanatlı çiftliğinin her yönünü gözlemlemeye çalışın. Deneyim kazanacağınız alanların başında beslenme, kümesin sağlığını izleme, kuşların doğru bir şekilde taşınması, temizlik ve iş kayıtlarını tutmak vardır.
C. Kendi çiftliğinizi kurup işletmek için kanatlı hayvanlar hakkında yeterince teorik bilgiye sahip olmanız gerekebilir. Kanatlı Hayvan Yetiştiriciliği, Veteriner gibi 2-4 yıllık eğitim alabileceğiniz alanlar arasındadır. Bu eğitimler genellikle anatomi, üreme, et üretimi, beslenme, genetik ve çiftlik yönetimi gibi işinize yarayacak birçok konuyu kapsamaktadır.
-Alacağınız eğitimler sayesinde belirli bilgileri edinebilmeniz mümkün olsa bile üniversitelerin ilgili bölümlerinde eğitim görmek sektöre girmenin tek yolu değildir. Birçok kanatlı hayvan çiftliği sahibinin ön lisans ve lisans diploması yerine lise diploması vardır.
2. Kendi Çiftliğinizi Kurmak
A. Öncelikle çiftliğinizi kuracağınız yere karar vermelisiniz. Seçeceğiniz yerin şehir yerleşkesinden uzak olmakla birlikte müşteriye ulaşım ve arazi maliyeti düşük bir yerde olmasına özen gösterin.
Türkiye’de kanatlı hayvan çiftliklerinin çoğu başta Marmara Bölgesi’nde sonrasında Akdeniz, Ege ve İç Anadolu bölgelerinde yer almaktadır.
-Bir kümes hayvanı çiftliğini yerleşim bölgelerinin yakınına kurmaktan kaçınmalısınız. Bunun nedeni kümesin rahatsız edici kokusunu çevrenizdeki insanların istemeyecek olmasıdır.
B. Gerekirse başlangıç maliyetlerini karşılamak için banka kredisine başvurun. Daha başlamadan arazi, tesis, yem, aydınlatma, kuluçkahane ve benzeri ekipmanların maliyetini karşılamak için yeterli bütçeye sahip olmanız gerekir. Ayrıca personel maliyetini de dahil etmeyi unutmayın.
-Çiftliğinizi kurarken bütçeniz ölçüsünde hareket etmeniz ve küçükten büyüğe doğru planlamanızı yapmanız sizin açınızdan rahatlatıcı olacaktır. Çiftliğinizi kârınız arttıkça büyütebilirsiniz.
C. Öncelikle çiftliğinizde yetiştirmek istediğiniz kanatlı hayvan türünü seçin. Tavuk, ördek, kaz, hindi ve beç tavuğu dahil olmak üzere birçok farklı tür vardır. Genellikle çiftçiler 1 tür seçerek başlar ve iş ilerledikçe çeşitliliği arttırarak devam ederler.
-Kanatlı hayvan yetiştiriciliğinde en yaygın olan ve en büyük talep gören tavuk yetiştiriciliğidir. Eti için beslenen tavuklarda (broiler) metrekareye 12 tavuk, yumurtası için beslenen tavuklarda (salma tavukçuluk) ise bu rakam metrekareye 6 olarak belirlenmelidir.
-Genellikle eti için beslenen hindilerde metrekare başına düşen hayvan sayısı 2 olarak hesaplanmalıdır.
-Yumurtası, eti ve tüyü için beslenen kazlar da ise bu oran metrekareye 3 olarak belirlenmelidir. Çünkü kazlar tavuklara göre daha büyük kuşlardır.
-Kanatlı hayvan yetiştiriciliğinde birçok çeşidi bulunan ördeklerde genel olarak metrekareye 6 ördek şeklinde hesaplanmalıdır.
D. Tavuk yetiştiriciliği yapmak istiyorsanız. Et veya yumurta tavukçuluğu arasında bir seçim yapmalısınız. Broiler, Sasso, Hubbard ve benzeri ırklar et tavukçuluğunda tercih edilmektedir. Ataks, Lohman Brown, Tinted, Ligorin ve benzeri ırklar ise yumurta tavukçuluğunda tercih edilen ırklar arasındadır.
-Birçok çiftlik etlik piliç veya yumurta üretimi için kurulur ancak daha sonra birden fazla sektörün parçası olmak için genişlemeye karar verir.
E. Arazinizde mevcut bir kümes yoksa kanatlılar için barınak inşa etmelisiniz. Halihazırdaki çiftlikler genellikle kanatlılar için özel tasarlanmış pencereli ahır veya büyük hangarlara sahiptirler. Kanatlıların açık havada olması durumunda, insan girişi, su geçirmez çatı, rampalar ve kanatlılar için ayrı giriş-çıkış kapılarının olması gerekir.
-Ayrıca barınakta yeterli aydınlatma ve havalandırma sağladığınızdan emin olun.
F. Gerekli ekipmanları satın alın. Bir kanatlı çiftliğinin başarılı şekilde çalışması için gerekli olan birçok farklı ekipman türü vardır. Genellikle bu ekipmanlar yemlik, suluk, havalandırma, ısıtma ve atık bertaraf havuz sistemlerini içerir. Ayrıca ihtiyaç duyacağınız ekipmanlar kuracağınız çiftliğinizde yetiştireceğiniz hayvan türüne ve nasıl bir yetiştirme kurgulaması yapacağınıza göre değişiklik gösterir.
-Çiftliğinizi kurduktan sonra daha fazla deneyim kazanmak adına mevcut kanatlı çiftliklerini ziyaret edebilirsiniz böylece kendi çiftliğiniz için ihtiyaç duyacağınız ekipman ve maliyetler hakkında size bir fikir verecektir. Yetiştirdiğiniz hayvan türü için nelerin gerekli olduğundan emin değilseniz bölgenizdeki çiftçilere danışmanızı öneririz.
-Besleme ekipmanları kuracağınız çiftlikteki hayvan sayısına göre otomatik veya manuel olabilir. Biz 500 hayvandan sonrası için otomatik yemleme sistemlerini öneriyoruz.
-Suluk sistemleri çiftliğiniz için büyük önem arzetmektedir ve kesinlikle otomatik nipel sistemler kullanılmalıdır. Zira hayvanların temiz su içmeleri her şeyden daha önemlidir. Tabi burada şuna da değinmek gerekiyor. Nipel başlıklar altına su damlalarının zemine ulaşmaması için önleyici tedbirler almanız gerekmektedir. Her ne kadar alttaki tabaklar suyu tutsa da çok başarılı olamamaktadır.
-Kümesinizde ki sıcaklığı ayarlamak için ısıtıcılar, odun, kömür, gaz yağı, sobaları veya kümesler için tasarlanmış özel ısıtıcı sistemler kullanılabilir.
G. Bütçeniz kısıtlı ise çiftliğiniz için öncelikle 200-500 kanatlı alın. İster civcivlerle ister daha büyük kanatlılarla başlıyor olun sayıyı az tutmak sizin için akıllıca olacaktır. Daha fazla deneyim ve kâr elde ettikten sonra 500 den fazla kanatlı ile zamanla arttırarak devam edebilirsiniz.
-Eğer civciv satın alıyorsanız, yeni bir çiftlik kuracağınız için yaşlı civcivler yerine günlük civciv almanız sizin için daha mantıklı olacaktır. Hem zayiat hem de aşı eksikliği olmaması için önemli.
H. Eğer kanatlı sayınızı 500 den fazla tutacaksanız daha fazla işçiye ihtiyacınız olacaktır. 200-500 kanatlı ile hayvancılığa başlamak idealdir. Çünkü 1 kişi kolaylıkla bu çiftliği yönetebilir. Ancak 500 den fazla kanatlıya ulaştığınızda fazladan yardım almanız gerekecektir.
– Çiftliğinizdeki işleri yetiştirememeye başladığınızda yakın çevrenizde cüzi ücretlerle sizinle beraber çalışabilecek iş arkadaşları bulabilirsiniz. Ayrıca yerel yerel facebook gruplarında, web sitelerinde reklam verebilir veya bulunduğunuz yerdeki lise ve üniversitelere çalışanlara ihtiyacınız olduğunu bildirebilirsiniz.
– Çiftliğiniz büyüdükçe daha fazla çalışanınızın olması, kanatlı hayvanlarınızdan alacağınız verimi ve üretkenliği en üst düzeye çıkararak çok iyi bir bakım almalarına yardımcı olacaktır.
3. Çiftliğinizdeki Hayvanların Bakımı
A. Hayvanlarınız için yem satın almak.
Çiftliğinizi kurduğunuz aşamada inşaat ve başlangıç maliyetinizi karşıladıktan sonra en büyük masrafınız yem almak olacaktır. Buğday, mısır, soya küspesi vs malzemelerini ayrı ayrı satın alıp birleştirerek kendi yeminizi hazırlayabilir ya da diğer çiftçilerden veya yem satan mağazalardan önceden hazırlanmış kanatlı hayvan yemlerini satın alabilirsiniz.
– Muhtemelen masraflarınızın %70’ini yem almaya ayıracaksınız.
– Çiftliğinizde yetiştirdiğiniz türe bağlı olarak birçok farklı yem çeşidi bulunmaktadır.
B. Bütün hayvanlarınızın her gün yeme ve suya erişimlerini sağlayın. Kanatlıların her gün taze içme suyuna ve en az bir kez beslenmeye ihtiyacı olacaktır. Yeni aldınız hayvanları kümese soktuğunuzda, yiyecek ve su bulabildiklerinden emin olun.
– Hayvanlarınıza bayat veya kontamine yiyecek veya su birikmesine izin vermeyin. Hemen çıkarın ve temizleyin.
– Hayvanların tükettikleri yem tipinde ve miktarında hiçbir zaman ani değiklikler yapmayın. Değişiklikleri kademeli olarak yapın ve mümkünse bir veterinere danışarak yapın.
C. Kümeste hasta, yaralı veya ölmüş olan kanatlıları düzenli olarak kontrol edin. Ölmüş olan kanatlıları hemen uzaklaştırın. Hasta veya yaralı bir kanatlıya müdahale edin ve hastalığın kümeste yayılmasını önlemek için kümesten ayırıp karantinaya alın.
D. Düzenli olarak kümes içinde veteriner kontrolünde check-up yapın. Kümesinizin sağlığını korumak ve verimliliği arttırmak için veteriner kontrolleri gereklidir. Veterinerler kanatlılarınızı muayene eder, aşılarını yapar, kümesteki davranışlarını izler ve kümesin sağlıklı kalmasını hedefleyerek hastalıkların önlenmesine yardımcı olurlar ve gerekli ilaçları size sunarlar.
– Burada şuna çok dikkat etmekte fayda var. Her veteriner kanatlı hayvanlar konusunda uzman değildir. Sorunsuz bir çiftlik için kanatlı hayvanlar konusunda uzman ve saha tecrübesi olan bir veteriner ile işbirliği yapmanız gereklidir.
4. Bölüm Çiftliğinizin İşleyişi
A. Kümeslerinizi yılda bir kere ilkbaharda temizleyerek hastalıkları önleyebilirsiniz. Tüm kanatlıları temizleyin ve kümesten hayvanları çıkartıp tüm demirbaşları zemini süpürün. Tüm bu çöpleri ıslak ve kuru bir vakumla temizleyin ve tüm yüzeyleri düşük basınçlı bir püskürtücü ile ıslatın. Ardından binanın her bir bölümünü doğal bir deterjan ve ılık suyla yıkayın. Ayrıca dezenfektan içerikli ürünleri de kullanabilirsiniz.
-Tüm yüzeyleri yıkayın ve kümesi havalandırarak kurutun.
-Temizlik yaparken hayavanlarınızı dışarıda olmasına özen gösterin. Temizliği bitirip kümesiniz hazır hale geldiğinde hayvanlarınızı içeri alabilirsiniz.
B. Her temizlikten sonra kümesteki kanatlılarınızı da dezenfekte edin. Dezenfektanları çiftlik malzemesi tedarik mağazalarından veya veterinerinizden satın alabilirsiniz. Bunlar genellikle fenolik veya klor bileşiklerinden yapılır. Dezenfektanlar, aerosoller, fümigasyon veya bahçe püskürtücüsü kullanılarak uygulanır.
-Dezenfektanların doğru seyreltilmesi ve uygulanması için daima güvenlik ve üretici talimatlarına uyunuz.
C. Hayvanlarınızı satış ve işletme tesislerine güvenli bir şekilde taşıyın. Hayvanlarınızı nakliye için uygun kafeslere veya sandıklara yükleyin. Tavuklar için seyahat kasaları ve kafesleri için boyut kuralları 20cm genişliğinde, 30 cm derinliğinde ve kanatlı başına 25 cm boyundadır.
– Sadece sağlıklı kanatlılar seyahat için uygundur, hasta veya stresli olanlar seyahat için uygun değildir.
– Kasalar iyi havalandırılmalı, dik olmalı ve kanatlıların ayakta durması için yeterli alana sahip olmalıdır.
– Unutmayın! Kanatlılar 8 saatten uzun süre yiyecek ve su olmadan yaşayamazlar.
– Hayvanları izlemek için yolculuk boyunca düzenli olarak kontrol edin.
D. Çiftliğinizin kârını arttırmak için pazarlama şart. Ürünlerinizi tanıtan bir web sitesi oluşturabilir veya ürünlerinizi yerel bir çiftçi pazarında satabilirsiniz. İnsanlarla bağlantı kurarak piyasadaki boşlukları değerlendirebilirsiniz. Örneğin; bölgenizde serbest gezen tavuk veya organik yumurtaların gelmesi zorsa bu sizin için iyi bir fırsattır.
– Genel olarak pazarlamanız ne kadar iyi olursa, kanatlı çiftliğinizde o kadar başarılı olur.
– Reklamlar; tabelalar, ilan panoları, el ilanları, araç tabelaları, çiftçi topluluğundaki ilanlar veya yerel gazete ilanları yoluyla yapılabilir.
E. Kanatlı çiftliğinizin tüm yönleri için detaylı kayıtları saklayın. Üretim/teknik kayıtları ve mali kayıtları detaylı bir şekilde kaydetmelisiniz. Dahil edilmesi gereken bazı kayıtlar, çalışanlar için ücret, bina bakımı, ekipman, yem, ilaç, civcivlerin toplanması ve bertaraf edilmesidir.
– Uygulanabilir olduğunda, tüm miktarlar, oranlar, birimler, faturalar ve makbuzların kaydedilmesi gerekir.
-Bir muhasebeci mali kayıtlarınızda size yardımcı olabilir.
