Enfeksiyöz koriza, burun akıntısı, hapşırma, göz altının ve yüzün şişmesi ile gün yüzüne çıkan bir solunum yolu hastalığıdır. Halk arasında tavuk nezlesi olarak adlandırılmaktadır. Dünya çapında görülmektedir. Koriza sadece tavuklarda görülür. Bıldırcın ve sülünlerdeki hastalığın raporları muhtemelen farklı bir etiyolojik ajanın neden olduğu benzer bir hastalığı tanımlamaktadır. Zayıf biyogüvenlik, zayıf çevre ve diğer hastalıkların stresi Bulaşıcı Koriza’nın böyle bir kümeste daha fazla sorun olmasına neden olabilir. Hastalığın insan sağlığı açısından önemi yoktur, insanlara bulaşmaz.
Hastalık Belirtileri
- Yüzde şişme
- Gözde ve burunda akıntı
- Gözde kızarıklık, iltihap ve şişme
- Hapşırma
- İştahsızlık
- Yumurta üretiminde %10 %40 düşüş
- İshal
- Dışkıda dayanılmaz bir koku
- Yem ve su tüketiminde azalma
Hastalık Nasıl Bulaşır ve Yayılır?
Enfekte olan sürüler, enfekte olmayan sürüler için sürekli bir tehdittir. Kronik olarak hasta veya sağlıklı taşıyıcı tavuklar, enfeksiyonun kaynağıdır. Her yaştan tavukta görülebilir, fakat duyarlılık yaşla birlikte artar. Kuluçka süresi 1-3 gündür ve hastalık süresi genellikle 2-3 gündür. 10 gün içerisinde tüm sürüyü etkileyecek dereceye gelebilir.
Bulaşma hasta hayvanla doğrudan temas, havadaki damlacıklar, yem ve içme suyunun kirlenmesi ile gerçekleşir. Yumurta yoluyla aktarım oluşmaz.
Klinik Bulgular
Hastalığın en hafif haliyle, depresyon, burun akıntısı ve bazen de hafif yüz şişmesi olabilir. Daha şiddetli formda, bir veya her iki gözü de kapatabilecek olan çevredeki dokunun ödemiyle birlikte infraorbital sinüslerden birinin veya her ikisinin ciddi şişmesi vardır. Yetişkin kuşlarda, özellikle erkeklerde ödem, intermandibular boşluğa ve vatkalara uzanabilir. Şişlik genellikle 10-14 günde azalma gösterir; Bununla birlikte, ikincil enfeksiyon ortaya çıkarsa, şişme aylarca sürebilir. Genç tavuklarda yumurta üretimi gecikebilir.
Tedavi Yöntemi
Tedavide sulfonamid ve diğer antibiyotiklerden yararlanılmaktadır. En sık kullanılanlar eritromisin ve oksitetrasiklindir. Bunlar dışında sulfonamid-trimetoprim, tetrasiklin kombinasyonlarına ek olarak enrofloksasin ve norfloksasin gibi 2. kuşak fluorokinolonlar kullanılmaktadır. 5-7 gün sonra hastalık belirtileri kaybolur. Ancak tedaviye devam edilmez ise hastalık tekrar görünmeye başlar.
Koriza hastalığından kurtulan tavuklar sıklıkla taşıyıcı olarak kalırlar. Stresli olaylar sırasında bakterileri dışkılarında aralıklı olarak dökerler. Bu da hastalığı yok etmeyi neredeyse imkansız hale getirmektedir.
Dikkat edilmesi gereken en büyük öncelik biyogüvenliktir. Bu kavramı aklımızdan hiç çıkarmamamız gerekir. Unutulmamalıdır ki hastalık görülmeden önce yapılması gereken tedbirler sizin için daha az zahmet ve maliyet demektir. Alınması gereken önlem ve tedbirler aşağıda sıralanmıştır.
Önlem ve Tedbirler
- Kümese hastalıklı tavuk girişini önlemek
- Hastalık görüldüğünde erken teşhis ve uygun ilaçla tedavi etmek
- Kümes hijyeni, bakım ve beslemenin ihtiyaca göre yapılması
- Farklı yaş ve cinsteki hayvanlar bir arada olmamalı
- Hastalık çıkan kümese yeni hayvan koymadan önce gerekli dezenfeksiyonu yapmak.
